Informacje dodatkowe
:
Uzasadnienie zastosowania trybu zamówienia z wolnej ręki c.d.: Zamawiający wskazuje, że: 1) ostatnie, zwieńczone, postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego na odbiór i zagospodarowanie odpadów zostało wszczęte dnia 2 stycznia 2024 r., a umowa została zawarta dnia 29 marca 2024 r., a więc trwało ok. 3 miesiące, 2) wcześniejsze względem postępowania wskazanego w pkt 1) postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego na odbiór i zagospodarowanie odpadów zostało wszczęte dnia 10 listopada 2022 r., a umowa została zawarta 23 stycznia 2023 r. , a więc trwało ok. 2,5 miesiąca. Zbieżne okresy wynikają ze sprawozdania Prezesa UZP z funkcjonowania systemu zamówień publicznych w 2023 r. W konsekwencji zaistniał stan, w którym nieodzowne jest udzielenie zamówienia celem natychmiastowego wykonania zamówienia. Nieodzownymi do zaspokojenia potrzebami nabywczymi Zamawiającego pozostawały i są nadal usługi odbioru, transportu i zagospodarowania odpadów komunalnych. Miasto Kobyłka, mocą art. 3 w zw. z art. 6c ust. 1, art. 6c ust. 2a u.c.p.g., obowiązane jest zapewnić trwałość oraz ciągłość świadczenia usług odbioru odpadów komunalnych na nieruchomościach objętych gminnym systemem gospodarki odpadami komunalnymi. Niezapewnienie realizacji zadania, o którym mowa w poprzednim zdaniu, skutkowałoby powstaniem na terenie Miasta Kobyłka zagrożenia zdrowotnego i sanitarnego dla mieszkańców oraz dla środowiska naturalnego. Odbiór odpadów komunalnych należy do usług wysoce wrażliwych, bowiem usługi te mają bezpośredni wpływ na wszystkich mieszkańców Miasta i wiążą się z zachowaniem bezpieczeństwa sanitarnego, porządkowego oraz zdrowotnego. W konsekwencji nadrzędnym celem społecznym jest zachowanie ciągłości odbioru odpadów w taki sposób, by nie narażać społeczeństwa na negatywne skutki spowodowane zaleganiem odpadów w miejscach ich gromadzenia i przestrzeni publicznej. Jak wielokrotnie podkreślała Izba „konieczność natychmiastowego wykonania zamówienia nie musi być jednak powiązana wyłącznie z wydarzeniami nadzwyczajnymi, może odnosić się też do zapewnienia bieżącego funkcjonowania zamawiającego, zwłaszcza w zakresie pełnionych przez niego funkcji publicznych, jak np. nieprzerwany odbiór odpadów czy dostawa leków, prądu itp.” (tak m.in. wyrok KIO z dnia 18 marca 2019 r., KIO 397/19). Za stanowiskiem Izby wyrażonym w analogicznym stanie faktycznym w wyroku z dnia 7 marca 2020 r., KIO 778/20, KIO 780/20, należy wskazać, że „Specyfika przedmiotu zamówienia (odbiór odpadów) przemawia za koniecznością zapewnienia ciągłego świadczenia tego typu usług, ponieważ przemawia za tym interes publiczny. Nietrudno bowiem wyobrazić sobie skutki nieodbierania odpadów w gminie nawet w krótkim okresie czasu, a tym bardziej na przestrzeni kilku czy kilkunastu tygodni. Izba w tym zakresie podziela stanowisko wyrażone w orzeczeniach Krajowej Izby Odwoławczej co do możliwości udzielenia zamówienia z wolnej ręki na usługę odbioru i zagospodarowania odpadów na czas niezbędny do udzielenia zamówienia w trybie konkurencyjnym (np. wyrok z dnia 6 lutego 2018 roku, sygn. akt KIO 138/18).” Konkludując powyższe należy wskazać, że Izba wielokrotnie w analogicznych stanach faktycznych uznała, że zastosowanie trybu z wolnej ręki jest prawnie dozwolone. Przykładowo w wyroku z dnia 6 lutego 2018 r., KIO 138/18, Izba podkreśliła, że „w przedmiotowym przypadku, po pierwsze Izba stwierdza, iż wymagane było natychmiastowe wykonania zamówienia. Jak wskazano powyżej umowa na odbiór odpadów wygasała z dniem 31 grudnia 2017 r. Odbiór odpadów jest to usługa, która powinna być świadczona w sposób ciągły i niezakłócony. Konsekwencje wystąpienia przerwy w świadczeniu tej usługi powodowałyby wystąpienie zagrożenia epidemiologicznego i dotknęły by nie tyle samego Zamawiającego ale przede wszystkim mieszkańców, za których bezpieczeństwo odpowiada Zamawiający. Niewątpliwie natychmiastowe wykonanie zamówienia leżało w interesie publicznym, gdyż wystąpienie zagrożenia epidemiologicznego mogłoby się wiązać z wystąpieniem zagrożenia życia i zdrowia mieszkańców. (…) Nie stanowi jednak naruszenia normy art. 67 ust. 1 pkt 3 ustawy Pzp, stosowanej odpowiednio, jeżeli zamawiający doraźnie, na krótki okres udziela zamówienia z wolnej ręki na usługi odbioru i zagospodarowania odpadów - na okres do zakończenia postępowania przetargowego w trybie konkurencyjnym i wyboru wykonawcy zamówienia na przewidziany czas do dnia 30 czerwca 2019 r. Izba nie zaaprobowała stanowiska odwołującego, że zamawiający może czekać z odbiorem odpadów od mieszkańców C. do czasu zakończenia postępowania przetargowego. Sam odwołujący w treści odwołania przyznał, że: "potrzeba odbioru i zagospodarowania odpadów na terenie Gminy Miasta Częstochowa ma charakter trwały, stały, nieprzerwany." Odpady winny być odbierane na bieżąco, aby nie stwarzać zagrożeń epidemiologicznych. (...) Udzielenie zamówienia z wolnej ręki na czas niezbędny do zakończenia postępowania przetargowego prowadzonego w procedurze konkurencyjnej w sytuacji wygaśnięcia poprzedniej umowy, jest stosowane, przyjęte w praktyce i nie budzi zastrzeżeń w orzecznictwie Krajowej Izby Odwoławczej, wręcz jest wskazywane - jako sposób rozwiązania problemu, przy zamówieniach zwłaszcza na usługi, których ciągłość świadczenia nie może zostać przerwana. Zamawiający udzielił zamówienia z wolnej ręki wyłącznie na okres od 1 stycznia do 28 lutego 2018 r., a zatem wyłącznie na okres dwóch miesięcy potrzebny do zakończenia trwającej procedury konkurencyjnej (drugiego postępowania).” Niezapewnienie przez Miasto Kobyłka odbioru odpadów komunalnych z nieruchomości objętych gminnym systemem gospodarki odpadami komunalnymi, aktualizuje po stronie właścicieli nieruchomości obowiązek przekazania odpadów komunalnych, na koszt gminy, podmiotowi odbierającemu odpady komunalne od właścicieli nieruchomości, wpisanemu do rejestru działalności regulowanej (art. 6s u.c.p.g.), co stwarza ryzyko poniesienia przez Miasto Kobyłka uszczerbku finansowego, wynikającego z konieczności poniesienia ww. kosztów, w sposób kolidujący z przepisami u.f.p. W związku z powyżej wskazanymi okolicznościami, Zamawiający niezwłocznie musiał nabyć usługi odbioru odpadów komunalnych, a rozpoczęcie realizacji tego zamówienia, w sposób gwarantujący wymagane standardy jakościowe, musiało nastąpić wraz z zakończeniem okresu obowiązywania dotychczasowej umowy. Zamawiający nie ma przy tym „możliwości zachowania terminów określonych dla innych trybów udzielania zamówienia”. Zamawiający podjął działania nakierowane na jak najszybsze przeprocedowanie postępowania wszczętego w trybie przetargu nieograniczonego, w szczególności w terminie umożliwiającym zawarcie umowy w wyniku wskazanego postępowania, przed wygaśnięciem uprzednio zawartej umowy w trybie z wolnej ręki. Niemniej jednak tempo procedowania postępowania nie mogło skutkować niedochowaniem należytej staranności przy podejmowaniu czynności w postępowaniu czy też nieuprawnionym ograniczaniem terminów wyznaczanych wykonawcom na złożenie stosownych wyjaśnień, oświadczeń oraz dokumentów. Bezpośrednio po zwieńczeniu czynności proceduralnych Zamawiający dokonał wyboru oferty najkorzystniejszej. Wniesienie odwołań uniemożliwiło zawarcie umowy w wyniku postępowania przetargowego. Jednocześnie Zamawiający nie mógł z wyprzedzeniem, antycypować treści powstałych zdarzeń w toku ww. postępowania, a tym samym wszcząć postępowania w innym trybie niejako „na zapas” czy „na wszelki wypadek”. Wszczęcie i procedowanie każdego postępowania musi uwzględniać, iż jego celem pozostaje zawarcie umowy w sprawie zamówienia publicznego, a nie wyłącznie ostrożnościowe zabezpieczenie potencjalnej możliwości nienabycia świadczeń w ramach innego postępowania. Wskazane zapatrywanie ma swoje bezpośrednie oparcie w definicji legalnej wyrażonej w art. 7 pkt 18) P.z.p., zgodnie z którym postępowaniem o udzielenie zamówienia jest „postępowanie wszczynane przez przekazanie albo zamieszczenie ogłoszenia, przekazanie zaproszenia do negocjacji albo zaproszenia do składania ofert, prowadzone jako uporządkowany ciąg czynności, których podstawą są warunki zamówienia ustalone przez zamawiającego, prowadzące do wyboru najkorzystniejszej oferty lub wynegocjowania postanowień umowy w sprawie zamówienia publicznego, kończące się zawarciem umowy w sprawie zamówienia publicznego albo jego unieważnieniem, z tym że zawarcie umowy w sprawie zamówienia publicznego nie stanowi czynności w tym postępowaniu”. Unieważnienie postępowania, limitowane prawnie, stanowi przy tym negatywny wynik postępowania, który nie powinien być zakładany z góry, w momencie wszczynania postępowania. Zważając na powyższe, Zamawiający dopiero dnia 2 września 2025 r., zapoznając się z odwołaniami z dnia 1 września 2025 r., uzyskał uzasadnioną podstawę przyjęcia, że nieodzowne pozostaje zainicjowanie postępowania, które umożliwi nabycie usług odbioru odpadów komunalnych na okres do zwieńczenia czynności w ramach postępowania prowadzonego w trybie przetargowym. Zamawiający uwzględniając powyższe przewidział w umowie zawieranej w trybie z wolnej ręki, że: „Umowa będzie realizowana od dnia jej podpisania, przy czym odbiór i przekazywanie do zagospodarowania odpadów komunalnych, następować będzie przez okres 2 następujących po sobie miesięcy, liczonych od dnia wyznaczonego przez Zamawiającego jako termin rozpoczęcia świadczenia tych usług, tj. od dnia 19 września 2025 r.” Zamawiający przewidział uprawnienie do wydłużenia ww. okresu na wypadek przedłużania się stanu niemożliwości rozpoczęcia realizacji usług odbioru i zagospodarowania odpadów na podstawie umowy zawartej w wyniku postępowania przetargowego. Powyższym Zamawiający czyni zadość zasadzie proporcjonalności, zawierając umowę w trybie z wolnej ręki na możliwie najkrótszy okres, który jednocześnie powinien być wystarczający dla zabezpieczenia potrzeb Zamawiającego wynikających z konieczności zapewnienia ciągłości świadczenia usług.